NGÀNH THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRONG NỀN KINH TẾ VIỆT NAM

Hãy cùng tìm hiểu về vai trò của ngành thủ công mỹ nghệ trong nền kinh tế thế giới và Việt Nam qua bài viết sau.

>> Đọc thêm Tổng quan ngành thủ công mỹ nghệ toàn cầu 2025

Vai trò của ngành thủ công mỹ nghệ trong nền kinh tế thế giới

Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ truyền thống đến hiện đại đều mang những giá trị riêng và được ưa chuộng trên toàn thế giới. Nhờ đó, đây là một trong những ngành có đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm cho nhiều người.

Góp phần bảo tồn di sản – văn hóa

Thủ công mỹ nghệ là một trong những ngành nghề có đóng góp vào việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa, truyền thống.  Chúng tạo cơ hội để người dân địa phương kể câu chuyện của họ thông qua sản phẩm, từ đó thúc đẩy sự giao lưu và hiểu biết văn hóa giữa các quốc gia. 

Việc giữ gìn và phát triển các nghề thủ công truyền thống cũng giúp thúc đẩy du lịch và quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa đến với thế giới. Do đó, đây không chỉ là một ngành kinh doanh mang tính truyền thống mà còn là một ngành có tiềm năng phát triển, đóng góp cho nền kinh tế.

Tạo việc làm và thúc đẩy kinh tế

Ngành thủ công mỹ nghệ là nguồn tạo việc làm lớn, đặc biệt tại các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa, nơi người dân ít có cơ hội tiếp cận với các ngành công nghiệp hiện đại. Thông qua việc phát triển ngành, các hộ gia đình và cộng đồng địa phương có thể tận dụng nguồn lao động dư thừa, từ người trẻ tuổi đến người cao tuổi.

Bên cạnh đó, ngành còn thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ như cung cấp nguyên liệu, vận tải, và du lịch. Các sản phẩm thủ công thường là quà lưu niệm phổ biến đối với khách du lịch quốc tế, góp phần tăng thu nhập từ xuất khẩu và phát triển kinh tế bền vững. Theo các nghiên cứu, ngành thủ công mỹ nghệ chiếm tỷ lệ đáng kể trong xuất khẩu các sản phẩm mang giá trị gia tăng của nhiều nước đang phát triển.

Tác động tích cực đến môi trường

Một trong những đặc điểm nổi bật của ngành thủ công mỹ nghệ là sử dụng nguyên liệu thiên nhiên như gỗ, mây tre, vải tự nhiên, đá và kim loại. Quy trình sản xuất thường hạn chế sử dụng máy móc công nghiệp và hóa chất độc hại, giúp giảm thiểu lượng khí thải và ô nhiễm môi trường.

Ngoài ra, ngành này còn khuyến khích sử dụng nguyên liệu tái chế, tái sử dụng như chai thủy tinh, vải vụn hoặc đồ cũ để tạo nên các sản phẩm mới. Điều này không chỉ góp phần giảm rác thải mà còn truyền tải thông điệp về lối sống xanh, thân thiện với môi trường đến người tiêu dùng.

Thúc đẩy đổi mới và sáng tạo

Ngành thủ công mỹ nghệ đang dần kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và công nghệ hiện đại để tạo ra các sản phẩm có tính ứng dụng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường hiện đại. Sự đổi mới trong thiết kế, màu sắc và chất liệu giúp sản phẩm thủ công không chỉ giữ được giá trị văn hóa mà còn phù hợp với phong cách sống hiện đại.

Ngoài ra, sự phát triển của thương mại điện tử và các nền tảng trực tuyến đã mở ra cơ hội lớn cho ngành thủ công mỹ nghệ, cho phép các nghệ nhân tiếp cận thị trường toàn cầu, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và tăng cường tính cạnh tranh.

>> Tìm hiểu thêm: Thương mại điện tử ngành thủ công mỹ nghệ của Việt Nam

Tác động của ngành thủ công mỹ nghệ trong nền kinh tế Việt Nam

Trong những năm qua, ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến vượt bật về kim ngạch xuất khẩu, tăng cường đóng góp kinh tế nông thôn và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. 

Kim ngạch xuất khẩu đạt đỉnh cao

Ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực xuất khẩu, trở thành một trong những ngành đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Với hơn 5.441 làng nghề hoạt động khắp cả nước, kim ngạch xuất khẩu của ngành đạt khoảng 1,7 tỷ USD/năm, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới trong sản xuất và xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

Các sản phẩm nổi bật như mây tre đan, sơn mài, lụa tơ tằm, đồ gỗ mỹ nghệ và hoa giả không chỉ thể hiện sự sáng tạo và tài hoa của nghệ nhân Việt Nam mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn cao về chất lượng và thẩm mỹ trên thị trường quốc tế. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia, như CPTPP và EVFTA, mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Ngoài ra, ngành thủ công mỹ nghệ còn tận dụng thương mại điện tử để tiếp cận khách hàng toàn cầu, giúp nâng cao giá trị xuất khẩu. Các nền tảng như Amazon, Etsy hay Alibaba đã trở thành kênh quan trọng để các doanh nghiệp nhỏ và làng nghề truyền thống Việt Nam quảng bá và bán sản phẩm.

>> Đọc thêm về Tận dụng FTA và thương mại điện tử để mở rộng thị trường

Tăng cường phát triển kinh tế nông thôn

Ngành thủ công mỹ nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế nông thôn và xóa đói giảm nghèo. Với hơn 10 triệu lao động trực tiếp và gián tiếp tham gia, ngành này không chỉ tạo việc làm mà còn giữ chân lao động tại địa phương, giảm áp lực di cư lên các thành phố lớn.

Nhiều làng nghề truyền thống, như làng mây tre đan Phú Vinh (Hà Nội), làng gốm Bát Tràng, hay làng nghề lụa Vạn Phúc, đã phát triển thành các trung tâm sản xuất lớn, đồng thời trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn. Kết hợp giữa sản xuất thủ công và du lịch trải nghiệm đã mang lại nguồn thu kép cho các địa phương, cải thiện đời sống của người dân nông thôn.

Hơn nữa, các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ vốn cho các hộ gia đình tại các làng nghề đã giúp cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Cơ hội phát triển nội địa

Bên cạnh thị trường xuất khẩu, ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang tập trung khai thác tiềm năng thị trường nội địa, vốn đang ngày càng quan tâm đến các sản phẩm thủ công chất lượng cao, mang tính bản sắc văn hóa.

Doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội chuyển mình từ gia công sang thiết kế sáng tạo, tạo ra các sản phẩm mang thương hiệu riêng, từ đó gia tăng giá trị và sức cạnh tranh. Ví dụ, nhiều sản phẩm thủ công đã được cải tiến để phục vụ thị trường cao cấp, như nội thất thủ công, đồ trang trí nhà cửa, và phụ kiện thời trang.

Các doanh nghiệp như công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hahanco đã hợp tác thành công với các thương hiệu quốc tế lớn như Hermès, khẳng định vị thế Việt Nam trong ngành thủ công mỹ nghệ cao cấp. Những thành công này cho thấy tiềm năng của việc nâng cấp chuỗi giá trị và xây dựng thương hiệu quốc gia cho ngành này.

Khả năng đổi mới và chuyển đổi số

Ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang từng bước áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý, kết hợp với thương mại điện tử để mở rộng thị trường. Các doanh nghiệp và làng nghề không chỉ đầu tư vào thiết kế, mà còn tích cực sử dụng công cụ kỹ thuật số như phần mềm thiết kế 3D, tự động hóa trong gia công để gia tăng năng suất và giảm chi phí.

Ngoài ra, các chương trình quảng bá trực tuyến, hội chợ triển lãm quốc tế và ứng dụng các công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc nguyên liệu cũng được triển khai để nâng cao tính minh bạch và uy tín của sản phẩm thủ công Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thách thức và hướng đi trong tương lai ngành thủ công mỹ nghệ

Dù đạt được nhiều thành tựu, ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức, như sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan hay Ấn Độ, và tình trạng thiếu nguồn lao động trẻ kế cận.

Để phát triển bền vững, ngành cần:

• Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực trẻ: Thu hút thế hệ trẻ tham gia các làng nghề bằng cách hiện đại hóa quy trình sản xuất và tạo môi trường làm việc hấp dẫn hơn.

• Đầu tư vào thương hiệu quốc gia: Xây dựng hình ảnh “Sản phẩm thủ công Việt Nam” với tiêu chuẩn chất lượng cao và đặc trưng văn hóa rõ nét.

• Phát triển chuỗi giá trị khép kín: Từ khai thác nguyên liệu bền vững, sản xuất thân thiện với môi trường, đến thiết kế và tiếp thị sản phẩm chuyên nghiệp.

Kết Luận

Ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam không chỉ là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực mà còn đóng góp lớn lao trong việc giữ gìn văn hóa, phát triển kinh tế nông thôn và tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Các doanh nghiệp cần tăng cường sáng tạo, đầu tư nghiên cứu thiết kế để khai thác thị trường nội địa và xuất khẩu hiệu quả hơn. Với tiềm năng sẵn có, ngành này hứa hẹn tiếp tục là động lực quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam.

Liên hệ Innovative Hub Việt Nam để nhận tư vấn 1:1 về xuất khẩu thủ công mỹ nghệ!