Ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) đang là một trong những trọng tâm được thúc đẩy để xuất khẩu trực tuyến và là ngành có tính cạnh tranh cao, tốc độ đào thải nhanh, danh tiếng của doanh nghiệp ảnh hưởng rất nhiều đến hành vi của khách hàng.

Dự báo với tốc độ tăng trưởng ngành tại Việt Nam từ 5-6% trong giai đoạn 2020 – 2025. Đây sẽ là cơ hội và cả những thách thức lớn đối với ngành FMCG nói chung và F&B nói riêng. 

Cùng Innovative Hub tìm hiểu về tiềm năng xuất khẩu của ngành F&B Việt Nam qua bài viết sau. 

1. Tổng quan thị trường ngành thực phẩm và đồ uống Việt Nam 

1.1 Giai đoạn ảm đạm ngành F&B 

Theo Tổng cục thông tin, Việt Nam trở thành một trong những thị trường thực phẩm và đồ uống (F&B) hấp dẫn và năng động nhất toàn cầu năm 2019, đứng top 10 châu Á (IBM, 2019).  Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng luôn tăng trưởng ổn định cho đến năm 2019. Tốc độ tăng trưởng trong các năm 2020 và 2021 sẽ chậm lại do diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19. Năm 2020, bất chấp sự tàn phá của đại dịch, tổng doanh thu nhóm hàng F&B đạt 975.867 tỷ đồng, tăng 3,8% YoY, đóng góp 15,8% vào GDP. Chi tiêu cho ăn uống hiện chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu chi tiêu hàng tháng của người tiêu dùng (khoảng 35% chi tiêu).

1.2 Sự phục hồi của ngành thực phẩm và đồ uống

Với việc nền kinh tế mở cửa trở lại, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng sẽ tăng trưởng trở lại vào năm 2022. Đây là cơ sở cho sự phục hồi của ngành đồ uống.

Theo Mordor Intelligence, ngành F&B tại Việt Nam sẽ tăng trưởng 8,65% hàng năm trong giai đoạn 2021-2026. Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm từ 2021 đến 2025 được dự đoán là 4,98%. Các chuyên gia dự báo quy mô thị trường sẽ đạt 678 triệu USD, với số lượng người tiêu dùng dự đoán là 17,1 triệu người vào năm 2025. Theo Ngân hàng Thế giới, thu nhập người dân đang được cải thiện với dự báo GDP Việt Nam năm 2022 tăng 5,5% so với mức 2,58% năm 2021 là điều kiện thuận lợi giúp kích cầu tiêu dùng. Theo thống kê ngành F&B qua nền tảng thanh toán Payoo, tính đến hết Q1/2022, doanh thu ngành này đã tăng gấp rưỡi, tổng số giao dịch tăng 24% so với Q4/2021. Ứng dụng gọi món GoFood cho biết trong quý I/2022, số lượng đơn hàng F&B tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021. Theo báo cáo của Việt Nam, F&B chiếm tỷ trọng cao nhất trong chi tiêu của người Việt, chiếm 35% chi tiêu hàng tháng và 15 % GDP của cả nước, con số này dự kiến ​​sẽ còn tăng trong những năm tới Hơn nữa, ước tính sẽ có khoảng 17 triệu hộ gia đình trung lưu ở Việt Nam vào năm 2030. Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành thị trường đô thị lớn thứ ba về số lượng người tiêu dùng và lớn thứ năm về tổng chi tiêu ở Đông Nam Á 2030.

1.3 Tiềm năng xuất khẩu của ngành F&B Việt Nam

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực: Đặc biệt, Việt Nam đang dần trở thành nguồn cung quan trọng các sản phẩm nông sản, thực phẩm phong phú cho nhiều quốc gia. Quy mô các mặt hàng xuất khẩu tiếp tục được mở rộng, theo thống kế của Bộ công thương: “Thị trường xuất khẩu, nhập khẩu được mở rộng, không chỉ tăng cường ở các thị trường truyền thống mà còn khai thác được các thị trường mới, tiềm năng và tận dụng hiệu quả các FTA. Hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã vươn tới hầu hết các thị trường trên thế giới, nhiều sản phẩm đã dần có chỗ đứng vững chắc và nâng cao được khả năng cạnh tranh trên nhiều thị trường có yêu cầu cao về chất lượng như EU, Nhật Bản, Mỹ, Úc…” 

Khai thác tốt các Hiệp định thương mại như ngay sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, sau 5 tháng thực thi xuất khẩu Việt Nam sang thị trường EU đạt khoảng 15,38 tỷ USD, tăng khoảng 1,6% so với cùng kỳ năm 2019. Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực tại thị trường EU sau khi Hiệp định EVFTA được thực thi, điển hình như thủy sản, tôm, gạo…

2. Những vấn đề chỉ có ở lĩnh vực F&B

Hầu hết các công ty sản xuất trong ngành F&B đều có năng lực tài chính yếu. Do đó, họ phải đối mặt với cú sốc kinh tế chung do đại dịch Covid-19 Hạ tầng sản xuất, vận chuyển và hệ thống thẩm vấn chưa được đầu tư phát triển đúng mức làm tăng chi phí sản xuất và quản lý. Hơn 85% doanh nghiệp gặp khó khăn trong quản lý hàng tồn kho, phân phối và quản lý nhân sự trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Tuy nhiên, 94,7% doanh nghiệp nhận ra điểm yếu và điều chỉnh cơ cấu sản xuất. Ngoài ra, 68,4% doanh nghiệp ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất và phân phối để tạo lợi thế cạnh tranh và nâng cao trải nghiệm mua sắm của khách hàng trong thời kỳ khủng hoảng. Thị trường xuất khẩu thiếu ổn định do các chính sách về hàng rào chất lượng liên tục thay đổi, Việt Nam chưa đáp ứng được các yêu cầu trong các FTA liên quan đến quy trình kỹ thuật và chất lượng sản phẩm.  Về lĩnh vực F&B, các công ty nước ngoài khi thâm nhập thị trường Việt Nam không chỉ phải cạnh tranh gay gắt với hàng sản xuất trong nước mà còn với hàng của các nước khác. Việt Nam đã là nhà sản xuất lớn các sản phẩm nông nghiệp như thịt lợn, cà phê, rau quả và ngày càng hội nhập toàn cầu hơn thông qua việc ký kết hàng loạt FTA, kéo theo sự gia tăng của sản phẩm của các đối tác, đặc biệt là các đối tác châu Á, trên các kệ hàng của Việt Nam. 

3. F&B cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài

Thị trường F&B Việt Nam là một trong những thị trường hấp dẫn nhất toàn cầu. Do hành vi của người tiêu dùng đang thay đổi, tính di động nhiều hơn, sự giàu có ngày càng tăng và quá trình đô thị hóa, Việt Nam được kỳ vọng sẽ nằm trong số ba quốc gia hàng đầu ở châu Á về phát triển ngành thực phẩm và đồ uống.  Việt Nam đang đặc biệt thu hút vốn từ Hàn Quốc 10 tháng đầu năm có thêm các dự án đầu tư từ Đức, Singapore, Thái Lan.Với sự chuyển đổi kỹ thuật số cho trải nghiệm ăn uống liền mạch, an toàn và bảo mật, nhu cầu ngày càng tăng không thể phủ nhận đối với các sản phẩm chất lượng cao, các thị trường mới tiềm năng đang chờ đợi những người mới đến. Những hiểu biết sâu sắc về xu hướng cũng như tư duy đổi mới và bền vững đối với ngành F&B có thể mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư vào thị trường F&B Việt Nam. Quan trọng nhất, các nhà đầu tư nên nhìn xa trông rộng, nắm bắt thời cơ để gặt hái những kết quả như mong muốn. Các công ty trong ngành đang ngày càng thận trọng hơn về dấu chân môi trường của họ, từ nguồn gốc nguyên liệu cho đến quá trình chế biến và đóng gói sản phẩm.  Thị trường F&B Việt Nam có thể vẫn đặt ra những thách thức cho nhà đầu tư. Các doanh nghiệp cần cân bằng chiến lược giá cả cạnh tranh trong khi vẫn duy trì các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm – đây là mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng. 

TÌM HIỂU THÊM: SẢN PHẨM F&B XUẤT KHẨU NỔI BẬT CỦA VIỆT NAM TRÊN ALIBABA