Việt Nam hiện có hơn 4.200 cơ sở sản xuất nước mắm, với sản lượng trung bình gần 380 triệu lít trong năm 2020. Tuy nhiên, tỷ lệ xuất khẩu nước mắm mới chỉ đạt khoảng 12,6% so với tổng sản lượng. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường châu Á chiếm hơn 54%, Châu Úc chiếm hơn 18%, Châu Âu chiếm hơn 13% và Châu Mỹ chiếm hơn 13%. Trong năm 2021, tổng kim ngạch xuất khẩu nước mắm đạt 28,53 triệu USD.

» Đọc thêm: Cơ hội xuất khẩu khoai lang chính ngạch sang Trung Quốc

Tổng Quan Tình Hình Xuất Khẩu Nước Mắm Hiện Nay

Xuất Khẩu Thủy Sản Giảm Trong Năm 2023

Theo tính toán từ số liệu của Tổng cục Hải quan, trong quý III/2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 566,3 nghìn tấn, trị giá 2,46 tỷ USD. Mặc dù giảm 1,9% về lượng và giảm 11,8% về trị giá so với quý III/2022, mức giảm này là thấp nhất trong 3 quý đầu năm 2023. Tính chung 9 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 1,53 triệu tấn, trị giá 6,6 tỷ USD, giảm 12,1% về lượng và giảm 22,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.

Đáng chú ý, trong tháng 9/2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã tăng 12% về lượng và chỉ còn giảm 5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Điều này cho thấy triển vọng phục hồi của ngành trong các tháng cuối năm 2023 và năm 2024.

Trong quý III/2023, xuất khẩu 4 loại thủy sản chủ lực gồm tôm, cá tra, basa và cá ngừ đều có tín hiệu tích cực, với mức giảm thấp nhất từ đầu năm.

» Đọc thêm: Xuất Khẩu Trầm Hương Còn Nhiều “Dư Địa” 

Xuất Khẩu Nước Mắm “Tăng Trưởng” Mạnh Mẽ

Nước mắm từ Việt Nam đang trở thành một mặt hàng xuất khẩu đáng chú ý, thu hút sự quan tâm từ người mua quốc tế. Trong quý III/2023, xuất khẩu nước mắm đạt 5.279 tấn, trị giá 8,4 triệu USD, tăng mạnh 55,6% về lượng và tăng 32,8% về kim ngạch so với quý III/2022. Tính chung 9 tháng đầu năm, Việt Nam đã thu về hơn 19,8 triệu USD (hơn 480 tỷ đồng) từ xuất khẩu nước mắm, tương đương 13,7 tấn, tăng 48% về lượng nhưng giảm nhẹ 2,4% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong tháng 8/2023, xuất khẩu nước mắm của Việt Nam sang Úc đã có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ. Sản lượng xuất khẩu tăng 13,4% so với tháng trước và tăng 3,04% so với cùng kỳ năm 2022, đạt tổng giá trị 29,24 triệu USD. Tính chung 8 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu nước mắm của Việt Nam sang thị trường Úc đạt 197,67 triệu USD, mặc dù giảm 20,16% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng vẫn tiềm ẩn tiềm năng phát triển.

Xuất khẩu nước mắm từ Việt Nam sang Australia là một lĩnh vực đáng chú ý trong ngành thủy sản. Tuy nhiên, theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 7 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu nước mắm sang Australia đã ghi nhận một sự giảm lượng và giá trị. Tổng số lượng hàng xuất khẩu đạt 23,5 nghìn tấn, trị giá 169,4 triệu USD, giảm 16,7% về lượng và giảm 23,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.

Ngoài nước mắm, ruốc biển cũng là một mặt hàng đắt khách ở nước ngoài. Trong quý III/2023, Việt Nam xuất khẩu 4.162 tấn ruốc, trị giá hơn 5 triệu USD, tăng 61% về lượng và 32,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Tính tổng cộng 9 tháng/2023, mặt hàng này đã mang về 10,9 triệu USD cho Việt Nam với 9.285 tấn, tăng 23,6% về lượng và tăng 11,2% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022.

Nước mắm và ruốc biển là những mặt hàng có tiềm năng phát triển trong xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Sản lượng nước mắm bình quân của Việt Nam trong năm 2020 đạt gần 380 triệu lít. Điều này cho thấy nước mắm không chỉ phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu tới nhiều quốc gia trên thế giới, góp phần quảng bá văn hóa và ẩm thực Việt Nam.

Theo CNN, nước mắm được coi là một nguyên liệu dân tộc không thể thiếu trên thế giới, có giá trị sánh ngang với dầu ô liu của vùng Địa Trung Hải và nước tương của Trung Quốc.

Cùng với đó, ruốc biển cũng có tiềm năng lớn trên thị trường quốc tế. Nhiều thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia đều ưa chuộng các sản phẩm thủy sản sấy khô như ruốc. Ruốc biển Việt Nam có hình dáng bóng đẹp, sạch và giá trị dinh dưỡng cao, là lựa chọn hàng đầu cho khách hàng quốc tế.

Con ruốc muối mặn xuất đi Hàn Quốc 800-1000 tấn/năm; ruốc sấy khô 500 tấn/năm và cá trích 300 tấn/năm đi Đài Loan, Trung Quốc. Ngoài sấy khô, ruốc cũng có thể chế biến thành các loại mắm truyền thống là mắm ruốc, có giá trị kinh tế không kém.

» Đọc thêm: Xuất khẩu hạt điều dự báo tăng trưởng mạnh trong năm 2024

Xuất Khẩu Nước Mắm Còn Nhiều Cơ Hội Trong Tương Lai

Đảm Bảo Nguồn Nước Mắm Xuất Khẩu Đạt Chuẩn

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), đã chia sẻ rằng Việt Nam hiện có hơn 4.200 cơ sở sản xuất nước mắm, với sản lượng trung bình đạt gần 380 triệu lít trong năm 2020.

Ngoài việc đáp ứng nhu cầu trong nước, nước mắm Việt Nam cũng được xuất khẩu tới nhiều quốc gia trên thế giới, góp phần quảng bá văn hóa và ẩm thực Việt Nam. Ngành hàng nước mắm Việt Nam đã áp dụng các công nghệ khoa học để đảm bảo an toàn vệ sinh trong quá trình sản xuất và tuân thủ các tiêu chuẩn kiểm định của thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, ông Hòa nhấn mạnh rằng xuất khẩu nước mắm đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là về vệ sinh an toàn thực phẩm và dư lượng. Để tiếp cận và mở cửa thị trường xuất khẩu, Việt Nam cần tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và đẩy mạnh nghiên cứu thị hiếu để mở rộng thị trường xuất khẩu với đa dạng chủng loại nước mắm. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu quốc gia và đảm bảo hồ sơ truy xuất nguồn gốc cũng là những vấn đề quan trọng được đặt ra trong ngành nước mắm Việt Nam.

Trong việc đảm bảo nguồn cung cấp nước mắm chất lượng, ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), đề xuất tổ chức các đội tàu chuyên khai thác cá làm mắm, ướp muối trực tiếp trên tàu để đảm bảo chất lượng nguyên liệu đầu vào cho quá trình chế biến nước mắm.

» Đọc thêm: THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU VIỆT NAM SANG CHÂU ÂU

Theo GS.TS. Lưu Duẩn, Trưởng ban tư vấn Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam, để khai thác tiềm năng xuất khẩu nước mắm, cần có sự hợp tác giữa cơ quan nhà nước, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh, các hiệp hội nước mắm và các nhà khoa học để tìm ra các giải pháp thực tiễn.

Các doanh nghiệp và hộ gia đình chuyên sản xuất và kinh doanh nước mắm cần đầu tư nhiều hơn vào công nghệ và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như HARPC, HACCP, ISO 22000,… để đáp ứng yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm và đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường như Hoa Kỳ, Australia, và các quốc gia thuộc EU.

Đồng thời, cần đầu tư và nghiên cứu đa dạng mẫu mã và bao bì sản phẩm để tạo sự sang trọng, tiện lợi và hấp dẫn cho nước mắm Việt Nam.

Thông tin từ Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, Phùng Đức Tiến, cho biết Việt Nam hiện có 17 cơ sở sản xuất nước mắm được liệt kê trong danh sách xuất khẩu sang các thị trường quốc tế, và tất cả các cơ sở này đều đạt yêu cầu về an toàn thực phẩm theo quy định hiện hành.

Tỉ lệ xuất khẩu nước mắm trên tổng sản lượng cả nước đạt khoảng 12,6%, với châu Á chiếm hơn 54%, châu Úc chiếm hơn 18%, châu Âu chiếm hơn 13%, và châu Mỹ chiếm hơn 13%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nước mắm năm 2021 đạt 28,53 triệu USD.

» Đọc thêm: Trung Quốc Là Thị Trường Xuất Khẩu Sầu Riêng Tiềm Năng Trong Năm 2024

Tăng Cường Khôi Phục Các Làng Nghề Chế Biến Nước Mắm Lâu Đời

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng nhấn mạnh rằng cần đảm bảo nguồn nguyên liệu nước mắm về cả số lượng và chất lượng. Đồng thời, cần nâng cấp cơ sở hạ tầng, nhà xưởng, và dụng cụ chứa đựng trong quá trình sản xuất và chế biến nước mắm. Áp dụng các chương trình quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm trong sản xuất nước mắm. Đặc biệt, quan tâm đến bao bì và nhãn mác sản phẩm để đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra và giám sát chặt chẽ, và thiết lập cơ chế xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng hóa chất và phụ gia trong quá trình chế biến nước mắm. Cần khôi phục và phát triển các mô hình làng nghề chế biến nước mắm có giá trị truyền thống lâu đời, xây dựng chỉ dẫn địa lý và thương hiệu nước mắm đặc sản vùng miền, sản phẩm OCOP…

» Đọc thêm: Dự Báo Xuất Khẩu Gạo Việt Nam Lập Đỉnh 4.5 tỷ USD

Nguồn: https://baochinhphu.vn/