Tiềm năng xuất khẩu sang châu Âu: Cơ hội & thách thức cho doanh nghiệp Việt

Cập nhật ngày: 28/02/2025

Châu Âu là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng và đầy tiềm năng đối với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt sau khi Hiệp định Thương mại

Châu Âu là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng và đầy tiềm năng đối với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt sau khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực. Với nhu cầu cao về các sản phẩm nông sản, thực phẩm, dệt may và công nghiệp chế biến, cùng chính sách thuế quan ưu đãi, EU mở ra cơ hội lớn cho hàng Việt vươn xa.

Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những thách thức không nhỏ: tiêu chuẩn chất lượng khắt khe, rào cản kỹ thuật, cạnh tranh gay gắt và chi phí logistics tăng cao. Vậy làm thế nào để doanh nghiệp Việt khai thác tối đa lợi thế và vượt qua những thách thức này? Hãy cùng Innovative Hub tìm hiểu trong bài viết!

Tổng quan thị trường xuất khẩu Việt Nam sang Châu Âu

Châu Âu là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, với dân số hơn 740 triệu người và tổng GDP đạt khoảng 18.000 tỷ USD. Khu vực này có nhu cầu nhập khẩu đa dạng, từ nông sản, thực phẩm chế biến đến hàng công nghiệp, điện tử và dệt may.

Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Liên minh Châu Âu (EU) đạt 51,66 tỷ USD, tăng 18,5% so với năm 2023. Châu Âu hiện chiếm khoảng 12,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Việt Nam xuất khẩu nhiều loại hàng hóa sang Châu Âu, trong đó nổi bật là:

Sản phẩm công nghiệp:

Máy vi tính, sản phẩm điện tử & linh kiện: 10,76 tỷ USD (+66,9% so với 2023).
Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng: 8,72 tỷ USD (+24,9%).
Điện thoại & linh kiện: 7,38 tỷ USD (-13,4%).

Dệt may, giày dép:

Xuất khẩu chủ yếu sang Đức, Pháp, Tây Ban Nha.
Việt Nam nằm trong top 5 nước xuất khẩu dệt may lớn nhất vào EU.

Nông sản, thực phẩm:

Cà phê: Việt Nam là nước cung cấp cà phê lớn thứ 2 cho EU, chiếm khoảng 16% tổng thị phần.
Hạt điều, gạo, trái cây nhiệt đới (xoài, thanh long, vải thiều) đang có nhu cầu tiêu thụ cao.

Thủy sản:

Cá tra, tôm đông lạnh chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu.
Hà Lan, Đức và Bỉ là các thị trường tiêu thụ chính.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt tận dụng tiềm năng từ EVFTA

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc gia tăng xuất khẩu sang thị trường Châu Âu. Nhờ các ưu đãi thuế quan, giảm rào cản thương mại và tăng khả năng tiếp cận thị trường, doanh nghiệp Việt có thể tận dụng lợi thế này để mở rộng hoạt động kinh doanh và nâng cao sức cạnh tranh.

Lợi ích từ EVFTA đối với doanh nghiệp Việt khi xuất khẩu sang châu Âu

Miễn giảm thuế nhập khẩu: 85,6% dòng thuế được xóa bỏ ngay khi hiệp định có hiệu lực, con số này sẽ tăng lên 99,2% sau 7 năm.
Ưu đãi đối với nông sản: Các mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, hạt điều, mật ong được hưởng hạn ngạch thuế 0%, giúp gia tăng khả năng cạnh tranh.
Thuận lợi trong thủ tục xuất khẩu: EVFTA giúp đơn giản hóa các quy trình kiểm dịch, hải quan, giảm rào cản kỹ thuật và mở ra nhiều cơ hội tiếp cận thị trường Châu Âu.

Nguồn: Bộ Công thương

Doanh nghiệp Việt cần làm gì để tận dụng EVFTA?

Đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng: Nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm, môi trường, lao động để tránh bị từ chối nhập khẩu.

Tìm hiểu quy định SPS & TBT: Đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn vệ sinh thực phẩm của EU.
Mở rộng kênh phân phối qua thương mại điện tử: Tận dụng nền tảng Amazon, Alibaba, các sàn TMĐT B2B để tiếp cận trực tiếp khách hàng châu Âu.
Xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc: Đầu tư vào chứng nhận GlobalGAP, CE, MSC… để tạo niềm tin và nâng cao uy tín sản phẩm.

>> Tìm hiểu thêm Xuất khẩu sang thị trường Châu Âu thông qua EVFTA

Các thị trường xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam tại Châu Âu

Đức

Đức tiếp tục là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu. Các sản phẩm như dệt may, giày dép, đồ gỗ và nông sản vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn của EU là yếu tố quan trọng để duy trì và mở rộng thị phần tại thị trường này.

Pháp

Pháp là thị trường quan trọng cho các sản phẩm nông sản của Việt Nam, đặc biệt là cà phê, hạt điều và hồ tiêu. Ngoài ra, các sản phẩm thủy sản và đồ gỗ cũng có tiềm năng lớn. Doanh nghiệp cần chú trọng đến việc đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc để tiếp cận hiệu quả thị trường Pháp.

Hà Lan

Hà Lan đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng cho hàng hóa Việt Nam vào châu Âu nhờ hệ thống cảng biển phát triển. Các sản phẩm như thủy sản, rau quả tươi và hoa quả nhiệt đới được ưa chuộng tại thị trường này. Việc đảm bảo chất lượng và thời gian giao hàng là yếu tố then chốt để thành công.

Ý là thị trường tiềm năng cho các sản phẩm thủ công mỹ nghệ và nội thất của Việt Nam. Sự tinh tế và độc đáo trong thiết kế được người tiêu dùng Ý đánh giá cao. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chú ý đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn và môi trường của EU.

Ba Lan

Ba Lan nổi lên như một thị trường tiềm năng cho các sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam. Với chi phí cạnh tranh và chất lượng cải thiện, hàng hóa Việt Nam đang dần chiếm được lòng tin của người tiêu dùng Ba Lan. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng thị hiếu và nhu cầu của thị trường sẽ giúp doanh nghiệp định hướng sản phẩm phù hợp.

Tây Ban Nha

Tây Ban Nha là thị trường tiềm năng cho các sản phẩm thủy sản, đặc biệt là tôm và cá tra của Việt Nam. Nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại Tây Ban Nha khá cao, tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam mở rộng xuất khẩu. Tuy nhiên, cần chú trọng đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của EU.

Bỉ

Bỉ là thị trường quan trọng cho các sản phẩm cà phê và cacao của Việt Nam. Người tiêu dùng Bỉ có xu hướng ưa chuộng các sản phẩm chất lượng cao và có chứng nhận bền vững. Do đó, doanh nghiệp cần đầu tư vào quy trình sản xuất sạch và minh bạch để đáp ứng nhu cầu này.

Anh

Sau khi rời khỏi EU, Vương quốc Anh đã thiết lập các hiệp định thương mại riêng với Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu. Các sản phẩm như dệt may, giày dép và đồ gỗ tiếp tục có nhu cầu cao tại thị trường này. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần cập nhật và tuân thủ các quy định nhập khẩu mới của Anh để đảm bảo thông quan thuận lợi.

Tổng thể, để khai thác hiệu quả các thị trường châu Âu, doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định của từng quốc gia, đồng thời đầu tư vào nghiên cứu thị trường để đáp ứng đúng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng.

Thách thức & giải pháp cho doanh nghiệp Việt Nam

Thách thức doanh nghiệp xuất khẩu sang EU

Xuất khẩu sang châu Âu mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Trước tiên, tiêu chuẩn chất lượng khắt khe là một trong những rào cản lớn nhất. EU có những yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, môi trường và lao động, đặc biệt là các quy định về SPS và TBT. Doanh nghiệp Việt Nam phải đảm bảo hàng hóa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn này để tránh bị từ chối nhập khẩu.

Bên cạnh đó, chi phí logistics ngày càng tăng cũng tạo áp lực lớn. Giá cước vận chuyển hàng hóa đến châu Âu đã tăng đáng kể trong thời gian qua, khiến chi phí xuất khẩu bị đội lên cao. Hơn nữa, thời gian vận chuyển kéo dài từ 30 – 45 ngày làm ảnh hưởng đến vòng quay vốn và khả năng cạnh tranh.

Không chỉ vậy, doanh nghiệp Việt Nam còn phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia xuất khẩu mạnh như Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ và Brazil. Các nước này có lợi thế về chi phí sản xuất thấp, quy mô sản xuất lớn và thương hiệu đã được thị trường EU tin dùng từ lâu.

Giải pháp tối ưu hóa hoạt động xuất khẩu sang châu Âu

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung đầu tư vào chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng tiêu chuẩn EU. Việc áp dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến, đạt chứng nhận quốc tế như GlobalGAP, HACCP hay BRC sẽ giúp nâng cao uy tín và giá trị sản phẩm.

Cùng với đó, tối ưu hóa chuỗi cung ứng là giải pháp quan trọng để cắt giảm chi phí. Doanh nghiệp có thể kết hợp nhiều phương thức vận tải, hợp tác với các đối tác logistics uy tín tại châu Âu để rút ngắn thời gian giao hàng và tối ưu hóa chi phí vận chuyển. Sử dụng các trung tâm logistics tại Hà Lan, Đức hoặc Bỉ sẽ giúp hàng hóa tiếp cận nhanh hơn với các thị trường trong khu vực.

Xây dựng thương hiệu quốc tế cũng là yếu tố then chốt để tăng khả năng cạnh tranh khi xuất khẩu sang châu Âu. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh marketing số trên các nền tảng như Google, Facebook, LinkedIn, đồng thời tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới như Alibaba.com để mở rộng thị trường.

Gian hàng Quốc Gia Việt Nam trên Alibaba.com là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp

>> Tìm hiểu thêm Lợi ích của việc tham gia Gian hàng Quốc gia Việt Nam Vietnam Pavilion 2025- 2026

Lưu ý về pháp lý, thuế quan và tiêu chuẩn chất lượng khi xuất khẩu sang châu Âu

Khi xuất khẩu sang châu Âu, doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ các quy định pháp lý sau:

Chứng nhận bắt buộc cho từng ngành hàng

Các sản phẩm xuất khẩu sang EU phải đạt các chứng nhận tiêu chuẩn sau:

CE Marking: Dành cho sản phẩm công nghiệp (điện tử, máy móc).
GlobalGAP: Dành cho nông sản, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và môi trường.
MSC (Marine Stewardship Council): Dành cho thủy sản, chứng nhận khai thác bền vững.
BRC (British Retail Consortium): Chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực phẩm chế biến.

Quy định về truy xuất nguồn gốc

EU yêu cầu mã số vùng trồng, cơ sở chế biến, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng của hàng hóa.
Sử dụng QR code, blockchain để minh bạch thông tin sản phẩm.

Nhãn mác & đóng gói theo tiêu chuẩn châu Âu

Nội dung nhãn mác phải ghi rõ thành phần, giá trị dinh dưỡng, hướng dẫn sử dụng bằng ngôn ngữ của nước nhập khẩu.
Bao bì phải thân thiện với môi trường, có khả năng tái chế theo tiêu chuẩn EU Green Deal.

Thuế VAT & Quy định Hải quan

Thuế VAT tại châu Âu dao động từ 5% – 25% tùy quốc gia.
Doanh nghiệp cần đăng ký EORI (Economic Operators Registration and Identification number) để thông quan hàng hóa dễ dàng.

Tổng kết

Thị trường Châu Âu mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt sau khi EVFTA có hiệu lực. Tuy nhiên, để thành công, doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn EU, cải tiến công nghệ và mở rộng kênh phân phối. Nếu tận dụng tốt các lợi thế từ EVFTA, Việt Nam có thể gia tăng đáng kể kim ngạch xuất khẩu sang Châu Âu trong thời gian tới.

>> TÌM HIỂU THÊM: Quy Định Mới Của Châu Âu Đối Với Sản Phẩm Hữu Cơ