Người sáng lập của ByteDance từ lâu đã khuyến khích nhân viên của mình suy nghĩ xa hơn về nền kinh tế số 2 thế giới, nơi tăng trưởng đang giảm bớt và cạnh tranh đang gia tăng.

Tình hình 

Chủ sở hữu người Trung Quốc của TikTok đã phải chiến đấu đến cùng để giữ quyền kiểm soát nền tảng cực kỳ phổ biến dành cho thanh thiếu niên yêu thích nhảy và những người có ảnh hưởng trẻ tuổi ở Los Angeles. Một lý do lớn: Thời của vận may internet nhanh chóng và tốc độ tăng trưởng kỹ thuật số siêu tốc ở thị trường quê hương có thể sắp kết thúc.

Với việc Microsoft từ bỏ cuộc đua tiếp quản TikTok tại Hoa Kỳ, Oracle đã nổi lên như một ứng cử viên hàng đầu để cứu ứng dụng video khỏi những hạn chế sắp xảy ra từ chính quyền Trump. Công ty mẹ của TikTok, ByteDance, đã chọn gã khổng lồ phần mềm làm đối tác công nghệ tại Hoa Kỳ, một thỏa thuận rất có thể sẽ cho phép Oracle giám sát mọi dữ liệu về người dùng Mỹ.

Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cho biết hôm 14/09 trên CNBC rằng các quan chức chính phủ sẽ xem xét đề xuất của ByteDance và Oracle trong tuần này, và sau đó đưa ra đề xuất với Tổng thống Trump. Ông Mnuchin không nói rõ liệu Oracle cũng sẽ mua phần lớn cổ phần trong các hoạt động của TikTok tại Hoa Kỳ như một phần của thỏa thuận được đề xuất hay không. Ông Trump đã thúc ép quyền sở hữu ứng dụng mới như một cách để giải quyết những lo ngại về khả năng thu thập dữ liệu của chính phủ Trung Quốc.

Các cuộc đàm phán thỏa thuận đã được diễn ra sau khi Trung Quốc phát tín hiệu vào tháng trước rằng họ sẽ cấm chuyển công nghệ của TikTok ra nước ngoài. Dự đoán là mối quan hệ đối tác với Oracle có lẽ sẽ dễ chịu hơn đối với Bắc Kinh, nơi vốn đòi hỏi nhiều công ty nước ngoài phải làm việc với các đối tác địa phương để kinh doanh tại Trung Quốc.

Đối với người sáng lập ByteDance, Zhang Yiming, thỏa thuận này sẽ mang tính quyết định liệu công ty 8 năm tuổi của anh có trở thành một công ty kỹ thuật số nổi tiếng toàn cầu hay bị thu hẹp thành một công ty quyền lực đơn thuần ở Trung Quốc, nơi thị trường internet đang trưởng thành và cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn.

Trong thập kỷ qua, sự kết hợp của tài năng kỹ thuật và cơ hội thương mại ở Trung Quốc đã tạo ra vận may mà chỉ Thung lũng Silicon mới có. Đất nước này vẫn là một thị trường khổng lồ với nhiều sức mạnh chi tiêu, nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của nó đã chậm lại. Dân số sử dụng Internet, ở mức 900 triệu người ở quốc gia 1,4 tỷ người, đang đạt đến giới hạn tự nhiên. Chín mươi chín phần trăm trong số những người này có điện thoại thông minh và họ dành khá nhiều thời gian trong ngày cho nó.

Sự chậm lại trong thị trường Trung Quốc

Zhang Xueru, một nhà phân tích tại Thượng Hải với 86Research cho biết: “Đối với toàn bộ thị trường internet Trung Quốc, có ít không gian hơn trước đây để tăng lượng thời gian của người dùng. Sự tăng trưởng trong thị trường quảng cáo kỹ thuật số chậm hơn nhiều so với trước đây”.

ByteDance từ chối bình luận.

Ông Zhang của ByteDance đã sớm tin rằng chỉ khi có sự hiện diện quốc tế, công ty của ông mới có thể cạnh tranh ngang hàng với Google, Facebook hay Amazon. Khi ByteDance phát triển, ông khuyến khích nhân viên áp dụng cái mà ông gọi là quan điểm “Sao Hỏa” trong kinh doanh. Ông muốn họ nghĩ về ByteDance không phải như một công ty Trung Quốc vươn ra toàn cầu, mà là một doanh nghiệp toàn cầu vốn có, không có xuất phát điểm hay thành kiến ​​quốc gia.

Tuy nhiên, sự cảnh giác ngày càng tăng đối với những tiến bộ công nghệ của Trung Quốc đã khiến tầm nhìn đó có vẻ khó duy trì hơn. Chưa bao giờ Hoa Kỳ kìm hãm một công ty Trung Quốc có bề dày văn hóa như ByteDance. Ấn Độ đã cấm TikTok vào tháng 6, cũng vì lý do an ninh quốc gia. Nhiều chính phủ châu Âu đang né tránh việc sử dụng thiết bị viễn thông của Trung Quốc vì lo ngại gián điệp.

Các đối thủ của ByteDance ở Trung Quốc đã bắt đầu phát hiện ra việc mở rộng ra nước ngoài có thể khó khăn như thế nào.

Gã khổng lồ Tencent là kẻ có ảnh hưởng trong nền công nghiệp game bao gồm cái thương hiệu lớn như Epic Games và Riot Games. Tuy nhiên, hầu như họ đã thất bại trong việc xuất khẩu sản phẩm nổi tiếng nhất của mình: WeChat, một  ứng dụng đa năng, mà chính quyền Trump cũng đang đe dọa hạn chế. Ấn Độ mới đây đã cấm phiên bản di động của trò chơi bắn súng PlayerUnknown’s Battlegrounds do Tencent phân phối tại nước này.

Gã khổng lồ internet khác của Trung Quốc, gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba, vẫn tạo ra hơn 90% doanh thu trong nước mặc dù đã đầu tư nhiều năm vào thị trường nước ngoài. Hai trong số những ông lớn công nghệ mới nhất của Trung Quốc – trang web mua sắm Pinduoduo và nền tảng giao đồ ăn Meituan – vẫn tập trung nhiều vào thị trường nội địa.

“Các hoạt động kinh doanh của Tencent rất đa dạng với nhiều dòng doanh thu mà chúng tôi kỳ vọng sẽ tạo ra sự tăng trưởng bền vững trong những năm tới,” công ty cho biết trong một tuyên bố qua email. “Thị trường Trung Quốc tiếp tục mang đến những cơ hội to lớn”, tuyên bố cho biết, công ty sẽ tiếp tục khám phá việc mở rộng ra nước ngoài.

Dự đoán những phương thức duy trì lợi thế của Trung Quốc

Alibaba từ chối bình luận.

ByteDance hầu như không phải là “người nổi tiếng” duy nhất ở Trung Quốc. Tại đó, ứng dụng anh em của TikTok, Douyin, luôn được các nhà quảng cáo yêu thích và giúp mang thông điệp tuyên truyền của Đảng Cộng sản. ByteDance hiện chiếm khoảng 1/5 doanh thu quảng cáo trực tuyến ở Trung Quốc, lớn hơn Tencent và công cụ tìm kiếm Baidu, theo công ty nghiên cứu Bernstein. Theo iResearch, thị trường quảng cáo trực tuyến của quốc gia này trị giá 95 tỷ USD vào năm ngoái.

Để có được một miếng bánh lớn hơn không hề dễ dàng, ngay cả khi ByteDance đã nhiều năm tập hợp một nhóm các ứng dụng khác nhằm chinh phục hơn hai tỷ nhãn cầu của Trung Quốc.

Ngoài Douyin, còn có hai ứng dụng video khác là Xigua, Huoshan và một trang tổng hợp tin tức, Jinri Toutiao, là nền tảng rất được ưa chuộng và đầu tiên ở Trung Quốc. Nó đang xây dựng bộ phận trò chơi điện tử và âm nhạc của mình. Nó có ứng dụng sách điện tử, ứng dụng mua sắm, dịch vụ học tập trực tuyến, trang web mua xe hơi, nền tảng dịch vụ đám mây và bộ năng suất văn phòng.

Rui Ma, một nhà đầu tư và nhà phân tích công nghệ Trung Quốc cho biết: “ByteDance luôn rất say mê Amazon. Nó và các công ty internet khác của Trung Quốc tôn trọng “thực tế là Amazon có thể thống trị nhiều thứ,” cô nói. “Việc Jeff Bezos là người giàu nhất thế giới đã chứng minh điều đó”.

Ở Trung Quốc, ByteDance vẫn có thể cố gắng phát triển Douyin, ước tính khoảng 300 triệu người dùng hàng ngày, để thu hút nhiều người hơn về các sản phẩm khác của mình – chẳng hạn như các ứng dụng giáo dục.

“Người dùng cốt lõi của Douyin dành từ 8 đến 12 giờ mỗi ngày cho các chủ đề giáo dục. Thị trường này hiện không có nhiều đối thủ cạnh tranh lớn với các mô hình kinh doanh ưu tiên sử dụng internet”, Turner Novak, một đối tác chung tại Gelt Venture Capital, người đã nghiên cứu sự nổi lên của ByteDance cho biết.

Ông Novak lưu ý rằng các công ty trò chơi điện tử là những nhà quảng cáo lớn trên Douyin và TikTok, điều này cho thấy rằng ByteDance cũng có thể kiếm được nhiều tiền bằng cách quảng cáo trò chơi của chính mình trên các nền tảng đó.

Việc chinh phục ngành bán lẻ trực tuyến có thể khá khó. ByteDance đang cố gắng biến Douyin thành mạng mua sắm tại nhà dành cho lứa tuổi di động, một nơi mà những người có vẻ ngoài tử tế sẽ thu hút người xem mua hàng. Hiện tại thì không phải ai cũng bị thuyết phục bởi điều đó.

Shawn Yang, một nhà phân tích ở Thâm Quyến thuộc ngân hàng đầu tư Blue Lotus Capital Advisors cho biết: “Thương mại điện tử không chỉ là về lưu lượng truy cập. Thương mại điện tử cũng là về dịch vụ, về chất lượng sản phẩm, về hậu cần, thanh toán. Toàn bộ quá trình này rất dài, có nghĩa là nó không dễ dàng như chơi trò chơi hoặc quảng cáo trực tuyến”.

Việc phân phát những video dài so những video nhỏ và dùng chúng để lấp đầy trên các nền tảng Douyin, TikTok thì vẫn yêu cầu nhiều hơn ở ByteDance so với một thuật toán trực quan hóa thị hiếu của người xem với độ chính xác cao.

Bà Zhang của 86Research cho biết: “Netflix từng nói rằng công nghệ khuyến nghị của họ là tài sản cốt lõi. Nhưng trên thực tế, các nền tảng video dạng dài vẫn cần lượt truy cập. Các nền tảng cần có những chương trình hay để thu hút người dùng. Vì vậy, trên thực tế, công nghệ đề xuất không đặc biệt quan trọng so với nội dung”.

Hiện tại, ByteDance vẫn có thể tìm thấy sự thành công nhất dựa trên những gì họ đã biết rõ nhất. Một hướng đi có thể là sử dụng các video ngắn gọn, hấp dẫn làm phương tiện không chỉ để giải trí mà còn để học tập hoặc thậm chí tuyển dụng và hẹn hò.

Eugene Wei, một giám đốc điều hành công nghệ và nhà đầu tư thiên thần ở San Francisco, đã lập luận rằng các video ngắn chỉ phù hợp với một công cụ đề xuất như TikTok’s. Không giống như các bài báo như CNBC, video của TikTok rất dễ tạo và dễ tiếp nhận, vì vậy mọi người dùng có thể tạo ra một lượng lớn dữ liệu về thị hiếu của họ chỉ bằng cách sử dụng ứng dụng. ByteDance chạy lại dữ liệu vào hệ thống của mình để cải thiện các đề xuất của nó, giúp mọi người chú ý hơn vào ứng dụng.

Kết luận

Kết quả, theo cách nói của ông Wei: “một cô bé bán diêm nhanh chóng, siêu hiệu quả”sẽ giống với chiếc Mũ phân loại ma thuật trong “Harry Potter”.

Ông Wei thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn: “Bạn cần một chút sáng tạo để chuyển thể video ngắn” sang các lĩnh vực kinh doanh mới. “Nhưng thực tế là ByteDance đã đi trên con đường đó một lần có nghĩa là bạn sẽ tin tưởng hơn vào lần tiếp theo.”